De Ketelfactory houdt op te bestaan. Liefhebbers van de kunst in haar schoonste vormen vrezen dat Nederland een lacune ziet ontstaan in de bijzondere wijze waarop kunstenaars worden ‘gevierd’ met expositie, videoportret en boek – een breed platform. De projectruimte in Schiedam trok een publiek uit binnen- en buitenland en kreeg consequent aandacht in de landelijke pers, met name in dagblad Trouw, altijd meer geïnteresseerd in levensbeschouwelijke achtergronden.
Je kunt De Ketelfactory gerust zeer succesvol noemen. “Tegelijk is het een verborgen pareltje gebleven,” zegt directeur Winnie Teschmacher. Het monumentale hoekpand aan de Hoofdstraat 44 nabij de Varkenssluis markeert een entree tot de Gorzen, de oudste volksbuurt van Schiedam. Er is veel doorgaand verkeer en bestemmingsverkeer. Iedereen kent de locatie. Maar waarvan het de huisvesting is? Slechts een miniem aantal Schiedammers kwam er geregeld binnen kijken.
De naam lijkt een verwijzing naar Ketel 1, de jenever waarmee distillateur Carel Nolet de markt veroverde, maar meer in het algemeen staat ‘ketel’ voor het proces van distilleren. Vergelijkbaar met de productie van sterke drank hield De Ketelfactory regelmatig een Distillatie waarbij het ook ging om in het scheppen van beeldende kunst te komen tot concentratie, zuivering.
Het hoekpand behoort tot het complex van Nolet Distillery, dat behalve de branderij en distilleerderij ook molen De Nolet omvat alsmede de kantoren en het enorme magazijn aan de Buitenhavenweg, waarmee de distilleerderij via een tunnel onder de Buitenhaven verbonden is. De Ketelfactory werd in 2009 mogelijk gemaakt door een ruimhartig mecenaat van het eeuwenoude Schiedamse familiebedrijf Nolet. “Bedenk iets moois voor dit pand,” kreeg Winnie Teschmacher als ‘opdracht’ mee. Dat heeft ze heel letterlijk genomen. Constant liet De Ketelfactory uitgesproken mooie tentoonstellingen zien. Het is geen museum, het is geen galerie, het is een projectruimte waar kunst ontstaat. Ook aan goede dingen komt een eind.
De slottentoonstelling, met als titel ‘De reis’, zaterdag 16 oktober geopend en te zien tot half januari, is een extract van alle vorige exposities, maar meer dan dat. De Ketelfactory pakt behoorlijk uit. Het gebouw heeft een gedaantewisseling ondergaan en het hele pand staat open voor publiek dat in alle ruimten schilderijen, beelden en installaties kan zien, op alle verdiepingen. Er liggen boeken en er zijn films te zien.
‘De reis’ speelt zich niet alleen binnen af. Het project omvat ook drie wandelingen (audiotours). De wandelaar die vanuit Schiedam-Centrum naar De Ketelfactory loopt, bereikt via de Koemarktbrug de ingang van de Plantage, het oudste stadspark van Nederland. Daar begint deel 1 van de reis. Audiotour A gaat onder begeleiding van Arita Baaijens en Audiotour B is samengesteld door Cilia Batenburg en ingesproken door Ellen van Rossum. Beide wandelingen duren een half uur en kunnen ook op andere momenten worden gemaakt. Aan het eind van de Plantage, aan de overkant van de Nieuwe Haven, bevindt zich De Ketelfactory.
Daar is bezoek mogelijk per tijdslot en dat is om de kunstbeleving van elke bezoeker maximaal te waarborgen. Dit is deel twee van de reis. Zodra het licht in de voordeur op groen springt, kun je de deur van de ingang aan de Hoofdstraat 42 openen. Die deur is nooit eerder als entree gebruikt. Je staat dan meteen anderhalve minuut alleen middenin een installatie van Aldo Hoeben. Je krijgt bij binnenkomst de publicatie ‘De reis’ aangeboden met teksten van Ingrid van Santen, Florette Dijkstra en Winnie Teschmacher. Het is een bijzondere laatste publicatie met veel beelden en verhalen. Vanaf dat moment word je meegenomen in een pelgrimage onder de hoede van de Hindoestaanse god van wijsheid en zelfkennis. Het is een weg naar licht. De tentoonstelling laat overwegend kwetsbaar en tot bezinning stemmend werk zien van kunstenaars die er al eerder exposeerden, onder wie Wineke Gartz en het tweetal achter De Ketelfactory, Winnie Teschmacher en Kim Everdine Zeegers.
“Bereid je voor op een Wunderkammer met nostalgie en verwachting, een verstillende cocon van Ton van der Laaken, vier reusachtige nieuwe houtskooltekeningen van Elsa Hartjesveld en een nieuwe hypnotiserende wandschildering van Roland Schimmel,” staat in de begeleidende publicatie. "Ga zitten in een speciaal ingerichte archiefruimte, waar alle exposities van de afgelopen jaren de revue zullen passeren. Of dompel u onder in de serie ‘Zielsverrukkingen’, de intense en persoonlijke films die Kim Everdine Zeegers de afgelopen twaalfenhalf jaar van iedere exposant maakte. In de lezingenruimte wordt haar nieuwe film vertoond.”
Na het bezoek aan De Ketelfactory volgt deel drie van ‘De reis’. Cilia Batenburg en Ellen van Rossum gidsen de wandelaars met behulp van Audiotour C langs de gebouwen en de molen van Nolet Distillery om daarna over de Koninginnebrug (bij de Buitensluis) naar de Buitenhavenweg te gaan. Daar passeer je de Noletloodsen, waar in 2016 de grote tentoonstelling Snapshot of a larger order plaatsvond. Voorbij het hoogbouwmagazijn van Nolet Distillery bevindt zich aan de Buitenhavenweg 54 de opslagplaats van De Ketelfactory, recht tegenover De Ketelfactory zelf. Hier zijn de ‘Dieptekijkers’ van Winnie Teschmacher opgesteld. Hier wordt de bezoekers een attentie aangeboden ter herinnering aan De Ketelfactory.
In januari volgt een daverend eindfeest. In februari levert Winnie de sleutels in. En dan gaat ze zich zelf ook weer meer met de scheppende kunst bezighouden in haar atelier in de Vlaardingse Zuidbuurt. “Ik heb in De Ketelfactory een grote rijkdom meegemaakt. We hebben alles kunnen doen wat we wilden. Ik heb er veel van geleerd. Maar ik was wel eens jaloers op de kunstenaars die hier exposeerden en de tijd hadden om kunst te maken. Dat stond bij mij op een lager pitje. Ik ben in mijn ontwikkeling wel doorgegaan en ik heb veel op stapel staan, dus mijn atelier zal weer hard aan mij gaan trekken.”
